Amortisman Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Bu değer kaybının muhasebeleştirilmesi ve vergi matrahına yansıtılması için kullanılan yönteme amortisman denir. Amortisman nedir ve amortisman sınırı ne kadardır gibi soruların cevabı güncel verilerle yazımızda.

Amortisman Nedir?

Amortisman işletmelerin bir yıldan uzun süre kullanmayı planladıkları duran varlıkların (makine, bina, taşıt, ofis ekipmanları, vb.) zaman içinde aşınma, yıpranma veya teknolojik eskime nedeniyle uğradığı değer kaybının muhasebeleştirilmesidir. Bu yöntem sayesinde, varlığın edinme bedeli faydalı ömrüne yayılarak gider yazılır. Böylece işletmeler hem vergi avantajı sağlar hem de finansal tablolarında daha ölçümlenebilir bir görünüm yaratır. Örneğin, bir işletme 50.000 TL’ye bir makine aldığında bu makinenin değeri 5 yıl içinde yavaş yavaş azalacaktır. Amortisman bu azalışı hesaplayarak her yıl belirli bir tutarı gider olarak kaydetmeyi sağlar. Böylece işletme varlığın maliyetini tek seferde değil kullanım süresine yayarak gelir-gider dengesini korur.

Amortisman uygulaması Vergi Usul Kanunu (VUK) 313. madde ve ilgili tebliğlere göre  düzenlenmiştir. Bir varlığın amortismana tabi olabilmesi için şu koşulları taşıması gerekmektedir:

• Bir yıldan uzun süre kullanılacak olması (Duran varlık niteliğinde olmalı)
• Yıpranma, aşınma veya teknolojik eskimeye maruz kalması
• 2024 yılı için en az 9.900 TL değerinde olması (Bu tutar her yıl enflasyona göre güncellenir)

Gayrimenkuller, makineler, bilgisayarlar, taşıtlar ve ofis mobilyaları gibi varlıklar amortismana tabidir. Ancak arsa veya bozuk paralar gibi değeri değişebilen varlıklar amortisman kapsamına girmemektedir.

İşletmenizin Finansal Yönetimini Kolaylaştırmanın En Etkili Yolu: Pluxee

Amortisman gibi muhasebe süreçlerinizi daha verimli yönetmek için Pluxee’nin ödüllendirme ve işletme çözümlerini keşfedin. Pluxee Yemek gibi hizmetlerimizden yararlanarak Çalışan motivasyonundan vergi optimizasyonuna kadar birçok noktada destek alarak işletmenizi büyütün! Tüm Pluxee hizmetlerimizde dijital deneyim ve muhasebeleştirme kolaylığından yararlanabilirsiniz.

Amortisman Hesaplama Yöntemleri

Amortisman hesaplaması ilgili varlığın türüne göre farklılık göstermektedir. Bu uygulama için üç farklı temel hesaplama yöntemi bulunmaktadır.

1.Normal (Eşit Tutarlı) Amortisman Yöntemi

Bu hesaplama yöntemi yaygın olarak kullanılmaktadır.  Normal hesaplama yönteminde varlığın değeri, faydalı ömrüne eşit şekilde bölünür. Örneğin, 10.000 TL değerinde ve 5 yıl ömürlü bir makinenin yıllık amortismanı:

• 10.000 TL / 5= 2.000 TL/yıl

Bu hesaplama sonucunda ilgili durağan varlık için her yıl 2.000 TL gider yazılır.

2. Azalan Bakiyeler (Hızlandırılmış) Amortisman Yöntemi

Bu yöntemde ilk yıllarda daha yüksek amortisman ayrılırken sonraki yıllarda tutar düşer. Bu hesaplama yönteminde normal amortisman oranının 2 katı uygulanır. Ancak bu oran %50’yi geçemez. Örneğin, 10.000 TL’lik bir varlık için:

• 1. Yıl: 10.000 × %40 = 4.000 TL
• 2. Yıl: (10.000 – 4.000) × %40 = 2.400 TL
• 3. Yıl: (6.000 – 2.400) × %40 = 1.440 TL

Bu şekilde varlığın değeri hızla düşürülür.

3. Fevkalade Amortisman

Vergi Usul Kanunu VUK madde 317’de yapılan düzenlemeye göre yangın, deprem gibi olağanüstü durumlarda varlıkların değer kaybı için fevkalade amortisman kullanılmaktadır. Fevkalade amortisman hesaplaması Maliye Bakanlığı’nın özel izniyle uygulanır.

Amortisman Avantajları

Amortisman, işletmelere hem finansal hem de vergisel anlamda önemli avantajlar sunar. En temel faydası, büyük yatırım maliyetlerinin tek seferde değil, varlığın kullanım ömrüne yayılarak giderleştirilmesini sağlamasıdır. Diğer avantajları şu şekilde özetleyebiliriz:

• Vergi avantajı: Amortisman giderleri vergi matrahını düşürür.
• Finansal raporlama: Varlıkların gerçek değerini yansıtır.
• Yatırım planlaması: İşletmelerin uzun vadeli varlık yönetimini kolaylaştırır.

İşletmenizin Geleceği İçin Vergi Avantajlarından Yararlanın! adlı yazımızı incelemiş miydiniz?