2025 İşten Çıkış Kodları ve Anlamları

2025 İşten Çıkış Kodları ve Anlamları

İş hayatında çalışanların işten ayrılma süreçleri hem işveren hem de çalışan açısından önemli hukuki ve mali sonuçlar doğurur. Bu süreçte kritik rol oynayan SGK işten çıkış kodları işçinin haklarını belirleyen temel unsurlardandır. İşten çıkış kodları nedir, hangi hakları etkiler ve nasıl belirlenir? Bu tür soruların cevaplarını sizin için hazırladığımız rehberde bulabilirsiniz.

SGK İşten Çıkış Kodu Nedir?

İşten çıkış kodları, iş sözleşmesinin nasıl ve hangi nedenle sona erdiğini tanımlayan sayısal kodlardır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından belirlenen bu kodlar işverenin çalışanın işten ayrılma nedenini resmi olarak bildirmesini sağlar. Her kod farklı bir fesih durumunu temsil eder ve çalışanların kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve işsizlik maaşı haklarını doğrudan etkiler.

Bu kodlar sadece idari bir kayıt tutma aracının yanı sıra işçinin sosyal güvenlik haklarının belirlenmesinde kullanılan yasal bir araçtır. İşverenler çalışanın işten ayrılma tarihinden itibaren SGK'ya bu bildirimi yapmakla yükümlüdür.

Kıdem Tazminatı Hakkı Veren Çıkış Kodları

Kıdem tazminatı, işçinin en yıl çalışma karşılığında hak ettiği önemli bir tazminattır. Ancak her işten çıkış durumunda bu hak doğmaz. Kıdem tazminatı hakkı veren başlıca çıkış kodları şunlardır:

1. 4 Numaralı Kod: İşveren, işçiyi haklı bir gerekçe göstermeden işten çıkardığında kullanılır. Bu durumda işçi hem kıdem hem ihbar tazminatı hakkına sahiptir.
2. 5 Numaralı Kod: İş sözleşme süresi dolduğunda kullanılır ve işçi kıdem tazminatı alabilir.
3. 15 Numaralı Kod: Ekonomik nedenlerle toplu çıkarmalarda işçinin kıdem tazminatı hakkı vardır.
4. 17 Numaralı Kod: İşyeri faaliyetine son verdiğinde işçiler kıdem tazminatı alabilir.

Bunlara ek olarak Emeklilik nedenleriyle ayrılan çalışanlar (8, 9, 14 numaralı kodlar) de kıdem tazminatı hakkına sahiptir. Ayrıca çalışanların zorunlu nedenlerle iş akdinin sonlandırılması (23, 24, 25 numaralı kodlar) da kıdem tazminatı hakkını ortaya çıkarmaktadır.

İşsizlik Maaşı Kodları

İşsizlik maaşı, belirli şartları taşıyan işsizlere verilen sosyal güvenlik yardımıdır. İşsizlik maaşı hakkı doğuran temel çıkış kodları şunlardır: 

1. 4 Numaralı Kod: İşverenin haklı ve sebepsiz sözleşme fesih durumunda işçi işsizlik maaşı alabilir.
2. 15 Numaralı Kod: Toplu işçi çıkarmalarda işsizlik maaşı hakkı vardır.
3. 17 ve 18 Numaralı Kodlar: İşyerinin kapanması veya çalışmanın sona ermesi durumlarında işsizlik maaşı alınabilir.
4. 23, 24, 25 Numaralı Kodlar: İşçinin zorunlu nedenlerle feshettiği durumlarda işsizlik maaşı hakkı doğar.

Yukarıda sıralanan kodlarla İşsizlik maaşı alabilmek için işçinin son üç yıl içinde en az 600 gün prim ödemiş olması ve iş arama iradesi göstermiş olması gerekmektedir.

İhbar Tazminatı Gerektiren Durumlar

İhbar tazminatı işverenin önceden haber vermeden işçiyi çıkarması durumunda ödenen tazminattır. İhbar süresine uyulmadığında aşağıdaki kodlarda tazminat ödenir:

4 Numaralı Kod: İşveren haklı sebepsiz fesihte ihbar süresine uymazsa tazminat öder.

15, 17, 18 Numaralı Kodlar: Toplu çıkarma, işyeri kapanması durumlarında ihbar tazminatı gerekebilir.

İhbar tazminatı, işçinin kıdem süresine göre 2-8 hafta arasında değişir ve işçinin ücretine göre hesaplanır.

Haklı Fesih Durumlarında Kullanılan Kodlar

İşverenin haklı nedenlerle işçiyi çıkardığı durumlarda kullanılan kodlar (42-50 arası), işçiye herhangi bir tazminat hakkı vermemektedir. Bu kodlar şunlardır:

42 Numaralı Kod: İşçinin işvereni yanıltması durumunda kullanılır.

43-46 Numaralı Kodlar: Ahlaki ve davranışsal sorunlar nedeniyle fesih durumlarını kapsar.

47-50 Numaralı Kodlar: Suç işleme, devamsızlık, görev ihmalı gibi ciddi ihlaller için kullanılır.

Bu kodlarda işçinin kıdem, ihbar tazminatı ve işsizlik maaşı hakkı bulunmaz.

Daha önce de belirttiğimiz gibi İşten çıkış kodları, çalışma hayatının önemli bir parçasıdır ve işçinin haklarını doğrudan etkiler. Bu konuda kesin bilgi almak için SGK'nın resmi web sitesi ve İŞKUR müdürlüklerinden danışmanlık hizmeti alabilirsiniz. Doğru kod bildirimi hem işveren hem işçi açısından kritik önem taşır. Çalışanlar işten ayrılırken hangi kodla çıktıklarını mutlaka öğrenmeli ve haklarını takip etmelidir.