Doğum İzni Kaç Gün? Doğum İzni ile İlgili Merak Edilenler

Çalışanların iş güvencesini korurken aynı zamanda bebeğin bakımına yeterli zaman ayrılmasını sağlar. Bu yazımızda doğum izni kaç gün, doğum izni ne zaman başlar, süt izni, babalık izni, doğum yardımı ve başvuru süreçlerini tüm ayrıntılarıyla ele alıyoruz.

Doğum İzni Nedir?

Doğum izni, çalışan kadınların gebelik sürecinde ve doğum sonrasında belirli bir süre işten uzak kalarak hem sağlıklarını hem de bebeğin ihtiyaçlarını güvence altına almaları için tanınan yasal bir haktır. Bu dönem annenin iş akdinin devam ettiği ve gelir kaybı yaşamaması için devlet tarafından desteklendiği bir süreçtir. İş Kanunu ve ilgili yönetmelikler, bu hakkın kapsamını ve şartlarını açık şekilde belirler.

Doğum İzni Ne Zaman Başlar? 

Doğum izni, annenin gebeliğinin 32. haftasına girilmesiyle birlikte başlar. Sağlık durumunun uygun olduğu durumlarda hekim onayıyla 37. haftaya kadar çalışılabilir ve kullanılmayan süre doğum sonrasına eklenir. Bu uygulama özellikle ilk gebeliğini yaşayan çalışanların doğum sonrası dönemde daha uzun süre evde kalmasına yardımcı olur. Doğum tarihi planlanan zamandan önce gerçekleşirse kalan izin süresi yine doğum sonrasına aktarılır.

Doğum İzni Kaç Gündür? 

Türkiye’de doğum izni ne kadar sorusunun cevabı toplam 16 haftadır. Bunun 8 haftası doğumdan önce, 8 haftası ise doğumdan sonra kullanılır. Çoğul gebeliklerde bu süreye 2 hafta daha eklenir. Sağlık durumuna bağlı olarak doktor raporuyla doğum öncesi süre kısaltılabilir ve tamamı doğum sonrasına aktarılabilir. Doğumun erken veya geç gerçekleşmesi izin süresinin toplam uzunluğunu etkilemez. Bu süre boyunca işverenin iş akdini feshetmesi mümkün değildir.

Kamu ve Özel Sektörde Doğum İzni Nasıl Olur?

Doğum izni kamu ve özel sektör çalışanları için benzer temellere sahip olsa da bazı noktalarda farklılık gösterir. Özellikle izin sonrası çalışma düzeni ve ek haklar iki çalışma modeli arasında değişiklik gösterir.

Özel Sektörde Doğum İzni 

Özel sektör doğum izni, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre belirlenir ve toplam 16 haftalık süreci kapsar. Bu dönemde çalışan kadın, SGK tarafından geçici iş göremezlik ödeneği alır. İzin bitiminden sonra anne isterse yarı zamanlı çalışma hakkını kullanabilir. Bu hak çocuğun ilkokula başlayacağı tarihe kadar farklı sürelerde düzenlenebilir ve iş sözleşmesi feshedilemez.

Memuriyette Doğum İzni 

Memur doğum izni ise 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre düzenlenir. Memurlar için temel 16 haftalık iznin yanında analık izni bitiminde 24 aya kadar ücretsiz izin hakkı bulunur. Ayrıca memurlar doğum sonrası ilk 24 ay içinde haftalık çalışma saatlerini yarı zamanlı olarak kullanabilir. Bu ek haklar memuriyette doğum iznini özel sektöre göre daha avantajlı hale getirir.

Doğum İzni Parası Nasıl Hesaplanır? 

Ücretli doğum izni döneminde çalışanlar SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği alır. Bu ödeme, günlük brüt kazancın üçte ikisi üzerinden hesaplanır. Hesaplama yapılırken doğum öncesi son üç aylık prime esas kazanç dikkate alınır. Toplam ödeme tutarı doğum öncesi ve sonrası tüm günlerin çarpımıyla belirlenir. İşveren tarafından ayrıca bir ödeme yapılmaz ancak bazı şirketler yemek kartı gibi yan hak politikası kapsamında ek ücret sunabilir.

Doğum İzni Nasıl Hesaplanır?

Doğum izni hesaplaması, gebeliğin kaçıncı haftasında olunduğu ve doktorun verdiği çalışabilir raporuna göre değişir. Temel hesaplama şu şekilde işler: 32. haftada izin başlar ve 8 hafta doğum öncesi, 8 hafta doğum sonrası süre kullanılır. Eğer anne 37. haftaya kadar çalışmayı tercih ederse, aradaki 5 haftalık süre doğum sonrasına eklenir. Böylece anne doğumdan sonra daha uzun bir izin süresi elde eder. Çoğul gebeliklerde doğum öncesine eklenen 2 hafta da aynı yönteme göre hesaba dahil edilir.

Süt İzni Hakkında 

Süt izni çalışan annelerin bebeklerini emzirebilmeleri için verilen günlük izin hakkıdır. İlk 12 ay boyunca her gün toplam 1.5 saat süt izni kullanılır. Süt izni ne kadar sorusunun cevabı sektöre göre değişebilir. Memuriyette ilk 6 için 3 saat, sonraki 6 ayda ise günde 1.5 saat süt izni verilir. İzin saatinin gün içinde hangi zaman aralığında kullanılacağı anne tarafından belirlenir. Bu süre günlük çalışma süresinden düşülür ve ücret kesintisi yapılmaz.

Babalara Doğum İzni Kaç Gün? 

Babalara doğum izni kaç gün sorusu özellikle özel sektörde sıkça merak edilir. İş Kanunu’na göre baba olan çalışanlara 5 gün izin verilir. Memurlar için bu süre 10 gündür. Babalık izni çocuğun doğduğu tarihten itibaren kullanılabilir ve ücretli bir izindir. Çoğul doğum, erken doğum gibi durumlarda süre değişmez ancak şirketler ek izin veya kurumsal hediye kartı gibi haklar tanıyabilir.

Devlet Doğum Yardımı Yapar mı? 

Devlet doğum yapan tüm Türk vatandaşlarına karşılıksız maddi destek sunar. Doğum yardımı birinci çocuk için 300 TL, ikinci çocuk için 400 TL, üçüncü ve sonraki çocuklar için 600 TL olarak ödenir. Bu ödeme tek seferliktir ve annenin sigortalı olup olmaması fark etmez. Ödeme genellikle PTT hesapları üzerinden yapılır.

Doğum Yardımı Başvurusu Nasıl Yapılır? 

Doğum yardımı başvurusu için nüfus müdürlüğünde çocuğun kimlik kaydı yapıldıktan sonra başvuru formu doldurulmalıdır. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı il müdürlükleri, kaymakamlıklar veya e-Devlet üzerinden başvuru yapılabilir. Başvuru sırasında kimlik belgesi dışında bir evrak talep edilmez. Ödeme süreci, başvurunun ardından genellikle kısa sürede tamamlanır.

Sıkça Sorulan Sorular 

Doğum izni 1 yıla ne zaman çıkacak? 

Bu konuda zaman zaman çalışma yapılsa da yürürlüğe girmiş bir düzenleme bulunmuyor. Resmî bir açıklama yapılmadan sürenin uzatılması mümkün değildir.

Doğum izni 32 hafta dolunca mı? 

Doğum izni normal şartlarda 32. haftadan itibaren başlar. Doktor uygun görürse 37. haftaya kadar çalışma seçeneği de vardır.

Doğumdan önce kaç ay sigortalı olmak gerekir? 

Doğum parasından yararlanmak için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün sigorta primi bulunmalıdır. Bu koşul sağlandığında ödeme yapılır.

32 haftada rapor almayı unuttum ne yapmalıyım? 

Gebelik raporu aile hekimi veya kadın doğum uzmanı tarafından düzenlenebilir. Eğer raporu almayı unuttuysanız en kısa sürede sağlık kuruluşuna başvurmanız yeterlidir.

Doğum yardımı şartları nelerdir? 

Doğum yardımı alabilmek için bebeğin canlı doğmuş olması ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ya da mavi kart sahibi bir anne veya babaya sahip olması gerekir. Ayrıca başvuru, çocuğun nüfusa kaydının yapılmasının ardından anne ya da baba tarafından yapılmalıdır.

Doğum borçlanması nedir? 

Doğum borçlanması, sigortalı kadınların çalışamadıkları doğum sonrası dönemleri emeklilik primine saydırmalarını sağlayan bir haktır. En fazla üç doğum için ve her doğumda iki yıl süreyle borçlanma yapılabilir.