Dolaylı Vergi Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Günlük hayatımızda yaptığımız her alışverişte karşılaştığımız dolaylı vergiler, vergi sisteminin önemli bir parçasıdır. Dolaylı vergi hakkındaki tüm soruların cevapları yazımızda. 

Dolaylı Vergi Nedir? 

Dolaylı vergi ürün ve hizmet satışları üzerinden belirlenen oranlarda kesilen vergilerdir. Bu vergi türünde  mükellef  ile vergiyi fiilen ödeyen kişi farklıdır. Örneğin, bir mağazadan alışveriş yaptığınızda ödediğiniz KDV'yi siz karşılarsınız, ancak bu vergiyi devlete bildirme ve ödeme sorumluluğu mağaza sahibindedir. Dolaylı vergilerin temel özellikleri şunlardır:

• Gelir veya kazanç yerine tüketim üzerinden hesaplanır.
• Vergi mükellefi ve vergi ödeyeni farklı kişilerdir.
• Harcama anında otomatik olarak tahsil edilir.
• Gelir seviyesine bakılmaksızın herkese eşit oranda uygulanır.
• Devlet için tahsilatı kolay vergilerdir.

Dolaylı Vergi Türleri Nelerdir? 

Türk vergi sisteminde karşılaştığımız başlıca dolaylı vergi çeşitleri şunlardır:

Katma Değer Vergisi (KDV) 

KDV, en yaygın dolaylı vergi türüdür. Ürün ve hizmetlerin üretimden tüketime kadar geçen süreçte kazandığı katma değer üzerinden hesaplanır. Türkiye'de KDV oranları %1, %10 ve %20 olarak üç farklı seviyede uygulanır. Temel gıda maddeleri %1, bazı sosyal ihtiyaçlar %10, genel mal ve hizmetler ise %20 oranında KDV'ye tabidir.

Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) 

ÖTV, lüks tüketim malları ve çevreye zararlı ürünlere uygulanan özel bir vergidir. Otomobil, beyaz eşya, alkollü içecekler, tütün ürünleri, akaryakıt ve cep telefonu gibi ürünler ÖTV kapsamındadır. Bu vergi, tüketimi caydırıcı etki yaratmak ve devlet gelirlerini artırmak amacıyla uygulanır.

Özel İletişim Vergisi (ÖİV) 

Telekomünikasyon hizmetleri üzerinden alınan bu vergi, mobil haberleşme, internet ve kablolu iletişim hizmetlerini kapsar. ÖİV oranı %10'dur ve aylık faturalara yansıtılarak tahsil edilir.

Damga Vergisi 

Resmi belgeler ve sözleşmeler için ödenen Damga Vergisi, hukuki geçerlilik kazandırılmak istenen her türlü belge için uygulanır. İş sözleşmeleri, kira kontratları, banka kredisi sözleşmeleri gibi belgeler Damga Vergisi kapsamında değerlendirilir. 

Çalışanlar için sunulan yemek desteği gibi harcamalarda da damga vergisi alınmaktadır. Ancak Pluxee dünyasında vergi bulunmuyor! %100’e varan vergi avantajıyla sunduğumuz Pluxee Yemek Kartı hizmetimizi tercih ederek vergi giderlerinden muaf olabilirsiniz. 

Damga vergisi hakkında detaylı bilgi almak için şu yazımızı inceleyin: Damga Vergisi Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Gümrük Vergisi 

Dış ticarette ithalat ve ihracat işlemleri sırasında uygulanan gümrük vergileri, ülke ekonomisini korumak ve devlet gelirlerini artırmak amacıyla tahsil edilir. Vergi oranları, ürün türüne ve menşe ülkeye göre değişiklik gösterir.

Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) 

Finansal kuruluşların sunduğu bankacılık ve sigortacılık hizmetleri üzerinden alınan bu vergi, kredi faizleri, komisyonlar ve sigorta primleri gibi işlemlerden  kesilmektedir. Finansal işlemlere yönelik uygulanan vergi sisteminde kesilecek ücret komisyon ve faiz gelirleri üzerinden belirlenmektedir. 

Dolaylı Vergi ve Dolaysız Vergi Fark Nedir? 

Dolaysız vergi ile dolaylı vergi arasındaki temel fark, vergi matrahının belirlenmesindedir. İki vergi türü arasındaki farkları anlamak için gelin dolaylı vergi ve dolaysız vergi tanımlarına yakından bakalım:  

• Dolaysız Vergi: Kişi ve kurumların gelir, kazanç veya sermayelerine göre hesaplanan vergilerdir. Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi ve Emlak Vergisi bu kategoride yer alır. Bu vergilerde mükellef, vergiyi kendisi öder ve başkasına yansıtamaz.
• Dolaylı Vergi: Ekonomik işlemler sırasında ürün ve hizmet bedelleri üzerinden kesilen vergilerdir. Vergi yükü tüketiciye yansıtılabilir ve satış anında tahsil edilir.