İş Göremezlik Ödeneği Nedir, Nasıl Alınır?

Bu gibi durumlarda gelir kaybı yaşamamak için sosyal güvenlik sisteminin sunduğu en önemli haklardan biri olan iş göremezlik ödeneği devreye girer. Her çalışanın sağlık sorunu durumlarında bu hakka dair bilgi sahibi olması oldukça önemlidir. 

İş Göremezlik Ödeneği Nedir? 

İş göremezlik ödeneği sigortalı çalışanların hastalık, iş kazası, meslek hastalığı veya analık gibi durumlarda geçici olarak çalışamaz hale gelmeleri durumunda, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yapılan maddi ödemedir. Bu ödeme, çalışanın gelir kaybını telafi etmeyi ve tedavi sürecinde geçimini sürdürebilmesini amaçlar.

Halk arasında "rapor parası", "hastalık parası" veya "istirahat parası" olarak da bilinen bu ödeme, kısa vadeli sigorta kolları kapsamında düzenlenmiştir. Ödeneğin miktarı, sigortalının günlük kazancına göre hesaplanır ve tedavi türüne bağlı olarak farklı oranlarda ödenir. 

İş Göremezlik Ödeneği Türleri ve Kapsamları 

Geçici İş Göremezlik Ödeneği 

Geçici iş göremezlik ödeneği, belirli bir süre için çalışamaz duruma gelen sigortalılara yapılan ödemedir. Bu ödeme türü dört farklı durumda devreye girer:

• Hastalık Nedeniyle İş Göremezlik: Sigortalının işe devam etmesini engelleyen ancak iş kazası ve meslek hastalığı kapsamı dışında kalan sağlık sorunları bu kategoriye girer. Grip, ameliyat, kırık gibi genel sağlık problemleri hastalık kapsamında değerlendirilir.
• İş Kazası Nedeniyle İş Göremezlik: Sigortalının işyerinde veya iş amacıyla bulunduğu yerlerde geçirdiği kazalar sonucu oluşan iş göremezlik durumları bu kapsamdadır. İş kazası durumunda herhangi bir bekleme süresi uygulanmaz.
• Meslek Hastalığı Nedeniyle İş Göremezlik: Yapılan işin niteliği veya işyeri şartları nedeniyle ortaya çıkan hastalıklar meslek hastalığı olarak kabul edilir.
• Analık Nedeniyle İş Göremezlik: Kadın sigortalıların doğum öncesi ve sonrası dönemde aldıkları ödeme türüdür. Toplam 16 hafta (çoğul gebelikte 18 hafta) süreyle ödenir.

Sürekli İş Göremezlik Geliri 

Sürekli iş göremezlik geliri, kalıcı olarak çalışma gücünü kaybetmiş bireylere ömür boyu ödenen bir gelir türüdür. Bu gelir, genellikle iş kazası sonucu ortaya çıkan kalıcı sakatlık durumlarında bağlanır ve iş gücü kaybı oranına göre hesaplanır.

İş Göremezlik Ödeneği Kimler Alabilir? Şartlar ve Koşullar 

İş göremezlik ödeneği alabilmek için duruma göre farklı şartlar bulunmaktadır. Bu şartları şu şekilde özetleyebiliriz:

Hastalık Hali İçin Gerekli Şartlar 

• Sigortalının rapor tarihinden önceki bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi ödemiş olması
• Hastalığın iki günden fazla sürmesi (ödeme üçüncü günden itibaren başlar)
• SGK ile anlaşmalı sağlık kuruluşundan alınmış geçerli sağlık raporu bulunması
• Raporun e-rapor sistemine düzenli olarak girilmiş olması

İş Kazası ve Meslek Hastalığı İçin Şartlar 

• Herhangi bir prim gün şartı bulunmaz
• İlk günden itibaren ödeme yapılır
• SGK tarafından yetkilendirilmiş sağlık kuruluşundan rapor alınması zorunludur
• İş kazası tespit tutanağının düzenlenmesi gerekir

Annelik Hali İçin Şartlar 

• Doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi ödenmiş olması
• Geçerli doğum raporu ve doğum belgesinin SGK'ya sunulması
• Doğum öncesi 8 hafta, doğum sonrası 8 hafta olmak üzere toplamda 16 haftalık süre
• Çoğul gebelikte toplam 18 haftalık süre

Bağ-Kur (4/B) Sigortalıları İçin Şartlar 

• En az 90 gün prim ödenmiş olması
• Genel sağlık sigortası dahil prim borcu bulunmaması
• Yatarak tedavi görüyor olması (doğum durumları hariç)
• İstirahat döneminde çalışmadığına dair beyan verilmesi

İş Göremezlik Raporu Nasıl Alınır? 

1. Sağlık Kuruluşuna Başvuru 

İş göremezlik durumu yaşandığında ilk adım, SGK ile anlaşmalı bir sağlık kuruluşuna başvurmaktır. Özel hastaneler, devlet hastaneleri ve aile sağlığı merkezleri bu kapsamdadır. Ancak özel kliniklerin raporları bazı durumlarda geçersiz sayılabilir.

2. Sağlık Raporu Düzenlenmesi 

Yetkili hekim tarafından hastanın durumu değerlendirilerek istirahat süresi belirlenir. Bu süre, hastalığın ciddiyetine ve iyileşme sürecine göre değişir. Raporda tedavi türü (yatarak veya ayakta) de belirtilmelidir.

3. E-Rapor Sistemine Kayıt 

Alınan rapor, e-rapor sistemine elektronik ortamda kaydedilir. Bu işlem genellikle sağlık kuruluşu tarafından otomatik olarak yapılır. Ancak kontrol etmek önemlidir.

4. İşverene Bildirim 

Çalışan, durumunu ve aldığı raporu en kısa sürede işverene bildirmelidir. İşverenin de bu bilgiyi SGK'ya iletme yükümlülüğü vardır.

5. SGK İnceleme Süreci 

SGK, gelen başvuruyu inceler ve gerekli şartların sağlanıp sağlanmadığını kontrol eder. Bu süreç genellikle birkaç gün sürer.

Sıkça Sorulan Sorular 

İş göremezlik ödeneği ne kadar süre alınabilir? 

Geçici iş göremezlik ödemesi, sağlık raporu süresince alınabilir. Sürekli durumlarda ise ömür boyu ödeme yapılır.

İş göremezlik rapor süresi dolarsa ne yapılır? 

Rapor süreniz dolduktan sonra iyileşmediyseniz, yeni bir rapor alarak süreci devam ettirebilirsiniz.

İş göremezlik durumunda özel hastane raporu geçerli olur mu? 

SGK ile anlaşmalı özel hastanelerin raporları geçerlidir, ancak anlaşmasız özel kliniklerin raporları geçersiz sayılabilir.