İş Kazası Olarak Sayılan Durumlar

İş Kazası Olarak Sayılan Durumlar 

İş kazaları, çalışma hayatının en kritik konularından birisi. Her yıl binlerce çalışan iş kazaları nedeniyle birçok sağlık problemi yaşamaktadır. Bu nedenle iş kazası olarak sayılan durumları bilmek, hem işverenler hem de çalışanlar için hayati önem taşımaktadır. Bu süreçte çalışanların bilmesi gereken iş kazası raporu, iş kazası tutanağı ve iş kazası tanımı gibi bilgiler tüm detaylarıyla yazımızda.

İş Kazası Nedir?

İş kazası, basit bir ifadeyle işçinin iş yerinde veya işverenin talimatıyla iş yeri dışında çalışırken meydana gelen ve işçinin bedensel veya zihinsel zarar görmesine neden olan öngörülemeyen olayları ifade eder. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre iş kazası, sigortalıyı bedenen veya ruhen özre uğratan olaylar olarak tanımlanmaktadır.

İş kazalarının en önemli özelliği ani ve beklenmeyen olaylardır. Bu kazalar yalnızca fiziksel yaralanmalara değil, aynı zamanda psikolojik travmalara da neden olabilir. Kazanın etkilerinin hemen görülmesi gerekmemektedir. Bazen uzun vadede ortaya çıkan sağlık sorunları da iş kazası kapsamında değerlendirilir.

İş Kazası Kapsamına Giren Durumlar

Çalışma sürecindeki her durum iş kazası olarak sayılmayabilir. 5510 sayılı Kanun'da belirtilen iş kazası kapsamına giren durumlar şu şekildedir:

Sigortalının İş Yerinde Bulunduğu Sırada 

Çalışanın normal mesai saatleri içinde iş yerinde bulunduğu süre zarfında meydana gelen tüm kazalar bu kapsamda değerlendirilir. Bu durum işçinin iş yerinin fiziksel sınırları içinde olduğu her anı kapsamaktadır.

İşveren Tarafından Yürütülen İş Nedeniyle

İşverenin verdiği görevler çerçevesinde yapılan işler sırasında meydana gelen kazalar iş kazası sayılmaktadır. Bu kapsamda işçinin normal görev tanımı dışında bile olsa işveren tarafından verilen görevler sırasında yaşanan kazalar dahildir.

Görevli Olarak İş Yeri Dışına Gönderilme

Bir işverene bağlı çalışan sigortalının görevli olarak iş yeri dışında başka bir yere gönderilmesi durumunda, asıl işini yapmaksızın geçirdiği zamanlarda meydana gelen olaylar da iş kazası kapsamındadır. Bu durum özellikle seyahat halindeki çalışanlar için önemlidir.

Emziren Kadın Çalışanların Süt İzni

Hizmet akdi ile çalışan emziren kadın sigortalıların mevzuat gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda maruz kaldıkları kazalar iş kazası olarak kabul edilir.

İşveren Tarafından Sağlanan Taşıtla Ulaşım

Sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen kazalar iş kazası kapsamındadır. Bu durum genellikle "trafik iş kazaları" olarak adlandırılır.

Bağımsız Çalışanların İş Kazaları

Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışan kişilerin yürütmekte oldukları iş nedeniyle meydana gelen olaylar da iş kazası sayılır.

İş Kazası Sonrası Yapılması Gerekenler

İş kazası meydana geldiğinde izlenmesi gereken adımlar şunlardır:

Acil Müdahale ve Sağlık Tedbirleri

Bu durumda öncelik yaralanan çalışanın sağlığıdır. Kaza anında deneyimli personel tarafından ilk yardım uygulanmalı ve gerekiyorsa sağlık kuruluşuna sevk edilmelidir. Hastaneye gidildiğinde olayın iş kazası olduğu özellikle belirtilmeli ve kayıtlara bu şekilde geçmesi sağlanmalıdır.

Kolluk Birimlerine Bildirim

Kaza anında veya mümkün olan en kısa sürede kolluk birimlerine (Emniyet veya Jandarma) haber verilmelidir. Bu bildirim olayın adli boyutunun değerlendirilmesi açısından önemlidir.

Delil Koruma ve Tanık İfadeleri

İş kazası sonrasında kaza yerindeki deliller korunmalı, tanık ifadeleri alınmalı ve olay yerinin durumu detaylı şekilde kayıt altına alınmalıdır. Bu bilgiler sonraki süreçlerde önemli kanıt teşkil edecektir.

İş Kazası Raporu

Kaza süreci sonrasında iş kazası tutanağı olarak da bilinen iş kazası raporunun hazırlanması oldukça önemlidir. Zira kaza sonucunda hukuki yollara başvurmak gerektiğinde bu raporun sunulması gerekir. İş kazası tutanağında mutlaka şu bilgilere yer verilmeli:

1. Kaza geçiren çalışanın bilgileri
2. İş kazasının tanımı ve detayları
3. Yaralanan ve etkilenen diğer kişiler hakkında bilgiler
4. İş kazasına tanık olan kişilerin ifadeleri

İş Kazası Bildirim Süreci

İşverenler iş kazasını en geç üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirmek zorundadır. Bu bildirim elektronik ortamda e-Devlet üzerinden veya doğrudan SGK'ya başvurarak yapılabilir. Bu üç günlük süre, kazanın gerçekleştiği günün ertesi gününden itibaren başlar. Süre hesaplanırken iş günleri dikkate alınır. Eğer işveren bildirim sürelerine uymazsa idari para cezası ile karşılaşır. 

İş Kazası Tazminat Hakları

İş kazası mağdurları ve yakınları çeşitli tazminat haklarına sahiptir. İş kazası tazminatı şu durumlarda ortaya çıkar:

1. İş kazası sonucu zarar gören işçiler, maddi ve manevi tazminat talep edebilirler. Bu tazminatlar tıbbi masrafları, gelir kaybını, bakım giderlerini ve manevi zararları kapsar.
2. İşverenin iş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda sorumluluk davası açılabilir. 

Bunlara ek olarak İş kazası sigortası kapsamında çeşitli ödemeler yapılır. Bunlar arasında tedavi masrafları, geçici iş göremezlik ödenekleri ve sürekli iş göremezlik aylıkları bulunur.

Vardiya Nedir? Vardiyalı Çalışma Sistemi Hakkında Merak Edilenler adlı yazımızı incelemiş miydiniz?